Lijnveredeling

Lijnveredeling wordt gebruikt voor plantenvariëteiten die zich doorgaans door zelfbestuiving vermeerderen, zoals gerst, tarwe, haver of erwten. Deze planten worden door hun eigen stuifmeel bevrucht, nog voordat de bloeifase is beëindigd. Dit leidt echter niet tot een vergroting van de genetische diversiteit waar kwekers naar zoeken omdat er geen menging van genetisch materiaal plaatsvindt. Om dit toch mogelijk te maken kruisen kwekers gericht twee ouderlijnen die elkaar voor wat betreft de gewenste eigenschappen zo veel mogelijk aanvullen.

Vervolgens selecteert de kweker die planten die overeenkomen met het nagestreefde prestatieprofiel met betrekking tot gezondheid van de plant, opbrengst en kwaliteit (selectie). Na meerdere van deze selectiecycli wordt een nieuwe variëteit op de beste plant opgebouwd en omdat deze zich door zelfbevruchting vermeerdert, zijn de planten van deze variëteit zeer uniform (homogeen). Deze procedure wordt lijnveredeling genoemd. Dit resulteert uiteindelijk in zeer homozygote en homogene lijnvariëteiten met de gewenste nieuwe eigenschappen. Deze kunnen door zelfbestuiving voor de teelt in de landbouw identiek worden vermeerderd.

Dit veelal tijdrovende proces kan worden versneld: bij vermeerdering via verdubbelde haploïden worden haploïde plantencellen, bijvoorbeeld stuifmeel, geïsoleerd. Deze bevatten alleen mannelijk genetisch materiaal, d.w.z. de helft van een set chromosomen. Wordt de chromosomenset vervolgens opnieuw verdubbeld, dan zijn alle kenmerkende eigenschappen in homozygote vorm aanwezig.

De kweker maakt stuifmeelcelkweken waaruit eerst weefsel en uiteindelijk een plant groeit. Op dat moment bevat deze slechts de halve set chromosomen. Door een verdubbeling van de set chromosomen ontstaan de zogenoemde homozygote verdubbelde haploïde planten. Dit bespaart tijd in vergelijking met de klassieke methode van lijnveredeling met herhaalde zelfbevruchting. Op de manier bereikt de veredelingsvoortgang sneller de landbouwer.