-
Nawożenie plantacji kukurydzy
Nawożenie w upraw kukurydzy – optymalne wsparcie dla idealnego rozwoju
Do prawidłowego wzrostu rośliny potrzebują wystarczającej ilości składników odżywczych, nie tylko światła, wody i ciepła. Dzięki nawożeniu dostosowanemu do zakładanych plonów i lokalizacji można zapewnić zaopatrzenie w składniki odżywcze i położyć fundamenty pod udaną uprawę kukurydzy.
W dużym uproszczeniu, rośliny kukurydzy czerpią z nawozów naturalnych wszystkie składniki odżywcze dopasowane do potrzeb rozwojowych. Zazwyczaj nawożenie organiczne przeprowadza się wiosną, przed siewem. Ważna jest technika, która minimalizuje straty i chroni glebę.
Jeśli nawóz jest stosowany przed siewem, należy go równomiernie rozłożyć i stosować płytką uprawę, nie zaorywać. Jeśli aplikacja ma miejsce po siewie, musi być wykonana płytko w międzyrzędziach.
W zależności od kraju pochodzenia nawozy są bardzo zróżnicowane pod względem składu chemicznego. Dlatego konieczna jest analiza składników.
KWS chciałby przedstawić różne aspekty nawożenia, aby pomóc zapewnić powodzenie uprawy.
Pozostałości po fermentacji (poferment) z biogazowni są popularnym nawozem w rolnictwie ze względu na wysoką zawartość składników odżywczych. Może występować w postaci stałej lub płynnej i nazywany jest również pulpą biogazową.
KWS przebadał wpływ fermentacji na zawartość suchej masy i składników odżywczych. Efekty te zawsze zależą od czasu przebywania substratów w fermentatorze, temperatury w fermentatorze, obciążenia objętościowego fermentatora oraz warunków fizycznych i chemicznych.
Ogólne efekty fermentacji:
- Zmniejszona zdolność kiełkowania nasion chwastów
- Fermentacja zabija drobnoustroje
- Zmniejszenie ilości bakterii istotnych pod względem epidemiologicznym
Wpływ fermentacji na substancję suchą:
- Degradacja suchej masy substratów o 30–80%
- Lepsza płynność produktów pofermentacyjnych w porównaniu pulpy
- Lepsze ściekanie, szybsza penetracja w profil glebowy
- Usuwane są kwasy organiczne, co zmniejsza nieprzyjemny zapach
- Podwyższona wartość pH
Wpływ fermentacji na azot:
- Część fosforu ulega przekształceniu w związki nieorganicznie (podobnie jest w przypadku azotu)
- Dostępność K2O i MgO dla roślin jest większa
Wpływ fermentacji na azot:
- Ze względu na podwyższoną wartość pH jony amonowe są przekształcane w amoniak > ryzyko utrat N z powodu ewaporacji
- Azot związany organicznie jest przekształcany w amoniak N > wzrost dostępności dla roślin
Jakie ilości składników odżywczych zawiera każdy nawóz?
Wybór nawozu o odpowiednim składzie jest bardzo ważny aby zagwarantować optymalną dostępność składników odżywczych dla rośliny. KWS przygotował listę z zawartością składników odżywczych różnych nawozów
Zawartość składników odżywczych w oborniku i pomiocie kurzym w kg/dt (po odjęciu strat związanych z przechowywaniem)
| Nazwa obornika | Rodzaj obornika | Jednostka | N (kg/E) | NH4-N (kg/E) | P2O5 (kg/E) | K2O (kg/E) | MgO (kg/E) | CaO (kg/E) | s.m. |
| Obornik | Obornik od cieląt | dt | 0,4 | - | 0,3 | 0,9 | 0,1 | 0,0 | 20% |
| Obornik | Obornik od jałówek | dt | 0,5 | - | 0,3 | 1,0 | 0,1 | 0,0 | 20% |
| Obornik | Obornik od krów mlecznych | dt | 0,6 | - | 0,4 | 0,9 | 0,1 | 0,0 | 20% |
| Obornik | Obornik koński | dt | 0,4 | - | 0,3 | 1,1 | 0,1 | 0,0 | 30% |
| Pomiot drobiowy | Kurczaki, brojlery hodowlane | dt | 2,0 | - | 2,6 | 2,3 | 1,0 | 11,0 | 65% |
| Pomiot drobiowy | Kurczaki | dt | 2,4 | - | 2,1 | 3,0 | 0,6 | 0,0 | 50% |
| Pomiot drobiowy | Obornik indyczy | dt | 2,2 | - | 2,3 | 2,3 | 0,5 | 0,0 | 50% |
| Pomiot drobiowy | Obornik indyczy zredykowanej zawartości P. | dt | 2,1 | - | 1,8 | 2,3 | 0,5 | 0,0 | 50% |
| Suchy obornik | Kury nioski | dt | 2,5 | - | 2,0 | 1,5 | 0,4 | 4,0 | 50% |
Zawartość składników odżywczych w gnojowicy na kg/m³ (po odjęciu strat związanych z przechowywaniem)
| Nazwa obornika | Rodzaj obornika | Jednostka | N (kg/E) | NH4-N (kg/E) | P2O5 (kg/E) | K2O (kg/E) | MgO (kg/E) | CaO (kg/E) | s.m. |
| gnojowica bydlęca | Gnojowica cielęca | m³ | 4,3 | 2,4 | 2,0 | 5,1 | 0,7 | 0,0 | 4% |
| gnojowica bydlęca | Gnojowica od jałówek | m³ | 4,7 | 2,6 | 1,8 | 7,5 | 0,8 | 0,0 | 10% |
| gnojowica bydlęca | Gnojowica od krów mlecznych | m³ | 5,2 | 2,9 | 2,0 | 7,7 | 0,7 | 0,0 | 10% |
| gnojowica bydlęca | Gnojowica od bydła opasowego | m³ | 4,8 | 2,6 | 2,2 | 5,4 | 1,0 | 0,0 | 10% |
| gnojowica świńska | Gnojowica świńska (dwufazowa) | m³ | 4,3 | 3,0 | 3,0 | 2,8 | 1,3 | 0,0 | 5% |
| gnojowica świńska | Gnojowica od prosiąt | m³ | 4,0 | 2,8 | 2,5 | 3,6 | 0,7 | 0,0 | 4% |
| gnojowica świńska | Gnojowica od tuczników Ø dwufazowa | m³ | 5,6 | 3,9 | 3,4 | 3,9 | 1,4 | 0,0 | 6% |
| gnojowica świńska | Gnojowica od tuczników Tr dwufazowa | m³ | 7,0 | 4,9 | 4,2 | 5,0 | 1,8 | 0,0 | 7% |
| Gnojowica świńska | Gnojowica od tuczników Fl dwufazowa | m³ | 4,7 | 3,3 | 2,8 | 3,3 | 1,2 | 0,0 | 5% |
Źródło: Izba Rolnicza
Azot jest niezbędny dla wzrostu roślin, zdrowotności roślin, a co za tym idzie również dla plonu. Przestrzeganie właściwych dawek ma tu kluczowe znaczenie nie tylko z punktu widzenia środowiska, ale także zdrowotności roślin. Podstawą jest dawkowanie bazujące na potrzebach roślin.
Ogólnie zaleca się stosowanie azotu w ilości około 140–200 kg N/ha (w zależności od zakładanego plonu).
We wczesnej fazie rozwoju kukurydzy istnieje wysokie ryzyko, że azot w postaci azotanów zostanie wymyty przez deszcze do głębszych warstw gleby Azot w postaci jonów amonowych nie jest związany z glebą i dlatego nie jest narażony na wypłukiwanie. Ponadto kukurydza jest w stanie wchłaniać jony amonowe na bardzo wczesnym etapie rozwoju. W celu ekonomicznej, ekologicznej i strukturalnej optymalizacji dostarczania azotu roślinom zarówno zawartość Nmin, jak i uzupełnienie azotem, muszą być uwzględnione w trakcie wegetacji. Aby określić dawkę azotu podczas nawożenia, oprócz pożądanej wielkości plonu, należy uwzględnić różne źródła zaopatrzenia w azot i przyczyny jego strat.
Stosowanie nawozów azotowych reguluje rozporządzenie w sprawie nawozów sztucznych.
Azot jest dostarczany w następujący sposób:
- Mineralizacja zasobów gleby
- Uwalnianie azotu z nawozów organicznych
- Uwalnianie azotu z roślin strączkowych
- Wpływ poprzednich upraw
Straty azotu:
- Straty w formie gazowej w wyniku stosowania nawozów rolniczych
- Straty związane z wypłukiwaniem
- Straty związane z denitryfikacją
Skład ważnych nawozów N
(Specyfikacja masy w % wagowym [= kg/dt] zgodnie ze specyfikacją producenta lub % objętości [= kg/100 litr])
|
Nawozy |
Zawartość azotu* % wagowy (kg/dt) |
Wartość wapna (kg CaO na 100 kg N) |
Inne składniki odżywcze (% wagowy) Uwagi |
||||
|
N |
Z czego jako |
% obj. N (kg/100 l) |
|||||
|
NO3 |
NH4 |
Amid |
|||||
|
Azotan wapniowo-amonowy (KAS) |
27 |
13,5 |
13,5 |
- |
- |
-55 |
Do 4% MgO |
|
KAS + S (np. YaraBela Sulfan) |
24 |
12 |
12 |
- |
- |
-87 |
6% S |
|
KAS + Mg + S (YaraBela Optimag 24) |
24 |
12 |
12 |
- |
- |
-92 |
8% MgO, 6 S |
|
Siarczan amonu (ASS) |
26 |
7 |
19 |
- |
- |
-196 |
13% S |
|
ASS stabilizowany (Entec 26) |
26 |
7,5 |
18,5 |
- |
- |
-196 |
13% S |
|
Siarczan amonu (Siarczan amonu, SSA) |
21 |
- |
21 |
- |
- |
-299 |
24% S |
|
Mocznik |
46 |
- |
- |
46 |
- |
-100 |
- |
|
Mocznik stabilizowany (Alzon 46) |
46 |
- |
- |
46 |
- |
-100 |
- |
|
Mocznik + siarka (YaraUreas) |
38 |
- |
6,6 |
31,4 |
- |
-134 |
7,5% S |
|
Siarczan mocznikowo-amonowy (Piamon 33 S) |
33 |
- |
10,4 |
22,6 |
- |
-180 |
12% S |
|
Cyjanoamid wapnia, perełki (Perlka) |
19,8 |
1,5 |
- |
- |
- |
+152 |
18,3% cyjanoamidu-N |
|
Roztwór amoniowo-azotanowy (AHL) |
28 |
7 |
7 |
14 |
36 |
-100 |
1,28 kg/l |
|
Roztwór amoniowo-azotanowy (AHL) |
30 |
7 |
8 |
15 |
40 |
-100 |
1,32 kg/l |
|
AHL stabilizowany (płyn Alzon) |
28 |
7 |
7 |
14 |
36 |
-100 |
1,28 kg/l |
|
AHL + siarka (Piasan-S 25/6) |
25 |
5 |
9 |
11 |
33 |
-142 |
6% S; 1,31 kg/l |
|
AHL + siarka stabilizowana (płyn Alzon S 25/6) |
25 |
5 |
9 |
11 |
33 |
-142 |
6% S; 1,31 kg/l |
|
Roztwór siarczanu amonu (ASL) |
8 |
- |
8 |
- |
10 |
-299 |
9% S; 1,25 kg/l |
|
Roztwór nawozu AS (Lenasol) |
15 |
3,5 |
8,6 |
2,9 |
19 |
-170 |
6% S; 1,25 kg/l |
|
Roztwór siarczanu amonu (Domamon L26) |
20 |
- |
6 |
14 |
25 |
-153 |
6% S; 1,25 kg/l |
|
Siarczan amonu (ATS) |
12 |
- |
12 |
- |
16 |
-480 |
26% S; 1,32 kg/l |
Źródło: LWK NRW
W przypadku fosforu zalecane jest nawożenie na glebach średnią ilością 40–80 kg/ha P2O5 .
Na wczesnym etapie rozwoju, zwłaszcza w niskich temperaturach, kukurydza wykazuje słabe pobieranie fosforanów. W tej fazie wzrostu system korzeniowy rośliny kukurydzy nie jest jeszcze w pełni rozwinięty, a zdolność pobierania fosforanów jest niska, szczególnie na zimnych, nieaktywnych glebach lub w niskich temperaturach. Z reguły niedobór fosforanów jest przejściowy.
Zaopatrzenie w fosforany odpowiednie na tym etapie najlepiej jest uzyskać poprzez nawożenie pod korzeń wraz z dodatkiem azotu na start. W praktyce są stosowane głównie nawozy NP (np. DAP, MAP). Na stanowiskach o wysokiej zawartości fosforu, dawki nawozów fosforowych można zmniejszyć bez negatywnych skutków dla roślin. Odpowiednie są nawozy NP wzbogacone w azot (np. stosunek N/P 20 + 20, 25 + 15). Nawożenie podkorzeniowe jest bardzo efektywnym sposobem nawożenia. Dawka 30 kg fosforanu plus odpowiednia ilość azotu zapewnia odpowiednią dostępność składników odżywczych dla młodych roślin.
W przypadku nawożenia potasem zaleca się ilość 200–240 kg/ha K2O.
Potas bierze udział w aktywacji wielu enzymów w metabolizmie roślin i wpływa na tworzenie tkanek i węglowodanów. Ponadto potas jest odpowiedzialny za utrzymanie ciśnienia osmotycznego komórek, a tym samym za regulację bilansu wodnego. Niedobór potasu hamuje wchłanianie wody. Niedobór potasu w połączeniu z nadmiarem azotu dodatkowo obniża odporność na szkodniki i choroby. Rośliny optymalnie zaopatrzone w potas znacznie lepiej przetrwają okresy suszy.
Dobra dostępność potasu zwiększa stabilność łodyg, ich odporność na gnicie i jest ważna w okresie wypełniania kolb. Jak wszystkie rośliny bogate w węglowodany, kukurydza ma bardzo wysokie zapotrzebowanie na potas. Do końca wiechownia kukurydza średnio pobiera około 240 kg K2O na hektar W celu określenia zapotrzebowania na nawóz należy również wziąć pod uwagę wyniki aktualnych badań gleby. Zalecenie nawozowe na stanowiska, w których występuje normalny poziom potasu: Korn-Kali na wiosnę dla kukurydzy na ziarno i kiszonkę. Przy średnim poziomie plonów 5–6 dt/ha, przy wysokim poziomie plonów 6–7 dt/ha (źródło: K + S Kali GmbH).
W przypadku magnezu zaleca się nawożenie 40–70 kg/ha MgO.
Większość magnezu (dwie trzecie) jest wchłaniana pomiędzy zwarciem rzędów a kwitnieniem. W przypadku gleb o niedostatecznej podaży zaleca się rozsiew 2–5 dt/ha kizerytu lub 1–2 dt/ha kizerytu (pod korzeń) w połączeniu z nawozami NP (źródło: K + S Kali GmbH).
W przypadku gleb o normalnej zasobności zapotrzebowanie kukurydzy na magnez najłatwiej zaspokoić, stosując nawozy mineralne zawierające magnez (np. Korn-Kali) i wapno. Wapno palone lub chałupnicze zawiera około 5–15% MgO. Podaży magnezu nie można zapewnić jedynie poprzez nawożenie płynną gnojowicą, ponieważ stosunek potasu do magnezu w gnojowicy wynosi około 4, czyli jest zbyt wysoki: 1.
Nawożenie 30–40 kg/ha S jest idealne, w zależności od zapotrzebowania na składniki odżywcze.
Ze względu na zmniejszający się napływ siarki z powietrza (< 10 kg/ha) w ostatnich latach nawożenie siarką nabrało większego znaczenia dla zapewnienia plonów i ich jakości. Większość siarki w glebie (do 90%) ma postać organiczną i jest dostępna tylko po mineralizacji. Dynamika konwersji składników odżywczych siarki jest porównywalna z dynamiką konwersji azotu. Na glebach lekkich można się spodziewać wypłukiwania. Nawożenie siarką musi być dostosowane do potrzeb plantacji i powinno odbywać się w połączeniu z nawożeniem azotem. Siarka poprawia również wykorzystanie azotu.
W gospodarstwach z inwentarzem niedobór siarki jest stosunkowo mało prawdopodobny, ponieważ np. poprzez gnojowicę siarka przedostaje się do gleby w tempie 0,3–0,5 kg/m3 .
Dobra zawartość wapna wpływa korzystnie na strukturę gleby, żywotność gleby i daje pewność plonów. Ryzyko kompakcji (zagęszczenia) lub osiadania gleby jest zmniejszone, co ma pozytywny wpływ na wzrost roślin. Zalecany nawóz zawsze zależy od typu gleby i wartości pH gleby.
Pozytywne skutki wapniania z 1,5–2 t/ha CaO:
- Polepszenie struktury gleby i ocieplenia
- Zapobieganie zamulaniu i zakwaszaniu
W zależności od typu gleby należy dążyć do osiągnięcia określonych wartości pH.
Konsekwencje zbyt wysokich wartości pH:
Dostępność mikroskładników zmniejsza się wraz ze wzrostem poziomu pH.
Konsekwencje zbyt niskich wartości pH:
- Obniżenie dostępności składników odżywczych
- Uwalnianie pierwiastków toksycznych
- Zmniejszenie aktywności biologicznej
- Osłabienie strukturalne gleby
Przyczyny zakwaszania gleby:
- Wydzieliny korzeni roślin i organizmów glebowych
- Wydzielanie roślin
- Wypłukiwanie (100–400 kg CaO/ha na rok)
- Stosowanie nawozów zakwaszających (np. siarczanoazotanu amonu, mocznika)
Wartość pH wpływa także na dostępność składników odżywczych:
Źródło: Incona
Dostarczanie pierwiastków śladowych jest dyskusyjna zwłaszcza w lokalizacjach o wysokich plonach i suchszych.
Nawożenie można wykonać naglebowo lub nalistnie. W nawożeniu na glebę technika wysiewu jest czynnikiem ograniczającym, w nawożeniu dolistnym limiterem jest faza rozwojowa kukurydzy. Ponadto różne czynniki siedliskowe i pogodowe mają wpływ na skuteczność mikroelementów, jak pokazano w poniższej tabeli.
| Specyfika stanowiska | Miedź | Mangan | Cynk | Bor | Molibden |
| wartość pH powyżej 7,0 | - - - | - - - | - - - | - - - | ++ |
| wartość pH poniżej 5,5 | + | + | + | + | - - - |
| Podsiąkanie | + | + | + | - | |
| Susza | - - - | - - - | - - | - - - | |
| Wysoka zawartość próchnicy | - - | - - | ++ | ++ | - - |
| Zagęszczenie gleby (brak tlenu) | ++ | ||||
| Wysoki poziom P2O5-zawartość | - |
Źródło: Izba Rolnicza Dolnej NRW
