Om meer te zeggen over de zetmeelvertering, of beter gezegd de verhouding bestendig/onbestendig zetmeel en daarmee verschillen in fermentatiesnelheid, moeten we terug naar de basis van de maïsveredeling. We spreken in de maïsveredeling over Flint en Dent typen of kruisingen daarvan. Nagenoeg alle maïsrassen in de Benelux en in Noord-West-Europa zijn kruisingproducten van Flint met Dent. De reden daarvoor ligt in de synergie van de betere koudetolerantie van Flint met het hogere opbrengstpotentieel van Dent. Zeg maar de betrachting om een maïsras met zekerheid (koudetolerantie, afrijping, kolfrijpheid, bestendigheid) rijp te krijgen, en dat met de hoogst mogelijke zetmeelopbrengst. In de gangbare CGW-evaluatiesystemen (voor aanbeveling op de Officiele Rassenlijsten in Nederland en Belgie) worden daarom de beide eigenschappen "vroegheid" en "opbrengst" vastgesteld en overeenkomstig hun landbouwkundig belang gewogen.

Alle maïsrassen zijn hybriden. Afhankelijk van de opbouw gaat het om enkelvoudige (opgebouwd uit twee inteeltlijnen), drieweg- (drie inteeltlijnen) of in een heel enkel geval om double cross (vier inteeltlijnen) hybriden. Door maisplanten via zelfbestuiving in te telen verkrijgt men inteeltlijnen. De meeste rassen die in de Benelux gezaaid worden zijn enkelvoudige Flint x Dent rassen. Deze bevatten 50% Flint en 50% Dent. Hoe de Flint en Dentpool zijn samengesteld, verschilt per plantenveredelingsbedrijf. De genetische variatie voor zetmeelbestendigheid binnen deze Flint x Dent rassenpool is echter beperkt. De eigenschap wordt in de lage landen ook niet geëvalueerd. Er bestaat dus geen vergelijkend onderzoek naar rasverschillen voor de bevraagde eigenschap. Uitspraken daaromtrent zijn dan ook niet te staven. Wel is er binnen KWS lopend onderzoek naar de evolutie van de zetmeel- en eiwitbestendigheid op basis van de vroegheid van het getoetste ras, het oogstmoment (afrijping) en de inkuilduur. De voorlopige uitkomst van dat onderzoek is dat bestendigheid sterk bepaald wordt door de kolfrijpheid bij silomaisoogst, en het aantal dagen na inkuilen. M.a.w. met deze twee eenvoudige kengetallen is het mogelijk om vrij nauwkeurig de evolutie in bestendigheid in een maiskuil te voorspellen. In feite wordt deze ‘voorspelling’ ook al getoond op de kuilanalyse formulieren van Eurofins Agro.

In de markt wordt bestendigheid dikwijls gelijkgesteld met vroegrijpheid. In principe kan een laatrijp ras dat onder gunstige groeicondities goed kan afrijpen in de kolf, een gelijkaardige zetmeelbestendigheid leveren als een zeer vroeg ras dat in een vergelijkbaar fysiologisch afrijpingstadium op een eerder moment werd geoogst. Kortom, voor de beschikbare genetica in onze regio, is er dus meer te bereiken met de afrijping/het oogstmoment en inkuilduur dan met een rassenkeuze op grond van een niet-beschreven en niet bewezen raseigenschap.

Onbestendig zetmeel wordt ‘ontsloten’ in de pens, en er komt dus sneller meer energie uit zetmeel beschikbaar voor pensfermentatie. Maar net zo gaat de bestendigheid van het bestendige deel van maiszetmeel achteruit met toenemende inkuilduur. En zo hangt de initiële bestendigheid af van de afrijping bij oogst (zowel het ds-gehalte oftewel de rijpheid van de korrel als van het ds-gehalte van de restplant). Anders gezegd: maisrassen waarvan bekend is dat de kolf minder vroeg in afrijping is, bevat naar verhouding veel onbestendig en daarmee relatief snel zetmeel. Vocht in de kuil laat het zetmeel verder ontsluiten en maakt de kuil in het verloop van tijd nog sneller. Een initieel snelle kuil (net zoals ook onrijp geoogste maïsgewassen dus bij maisrassen met laat afrijpende kolven) wordt al gauw te snel. De kuil wordt dus gaandeweg de inkuilduur steeds onbestendiger. Er wordt steeds minder in de darm verteerd, en juist steeds meer in de pens. Bij een grotere zetmeelafbraak in de pens, is er een verhoogde kans op melkzuurvorming en daarmee pensverzuring. De negatieve gevolgen voor een koe met pensverzuring zijn groot en vaak blijvend.

Maïsrassen die zich in de proeven, maar ook in de praktijk hebben bewezen, staan hieronder kort beschreven:

Ultra vroeg – zeer vroeg

Exelon: ultra vroeg (FAO 170), de beste opbrengst en voederwaarde in het segment ultra vroeg

Papageno: zeer vroeg (FAO 200), dankzij de zeer goede opbrengst en kwaliteit zeer geschikt voor zeer vroege silomaïs en MKS

Vroeg

Megusto: vroeg (FAO 220), dankzij de hoge korrelopbrengst zeer populair als vroege korrelmaïs en zeker als energierijke silomaïs

Benedictio: vroeg (FAO 220), maar toch massaal. Landbouwkundig supersterk!

Genialis: vroeg (FAO 230), zeer degelijk en betrouwbaar. Dankzij de uitmuntende droogteresistentie ook zeer geschikt voor teelt op droge zandgronden!

Johaninio: vroeg (FAO 230), nieuw aanbevolen op de Rassenlijst, energierijke snijmaïs en MKS gecombineerd met een top oogstzekerheid

Middenvroeg

Corazon: middenvroeg (FAO 235), top opbrengst als energierijke silomaïs, MKS, CCM en korrelmaïs

Haiko: middenvroeg (FAO 240), landbouwkundig zeer sterk, massaal en een top silomaïs opbrengst

Camillo: middenvroeg (FAO 250), unieke 100% Dent genetica. Zeer hoge opbrengst in korrel en daarmee zeer goed in voederwaarde, zeer stevig, zeer gezond tot aan de oogst en daarmee zeer oogstzeker!

Ten opzichte van heel veel andere maïsrassen behalen deze al gauw een 200-250 euro meeropbrengst per hectare. Verhalen als zouden deze rassen enkel geschikt zijn als korrelmaïs, kunnen met zekerheid naar het rijk der fabelen. Hun vooraanstaande positie op de verschillende silomaïsrassenlijsten in voederwaarde (VEM/kg ds en zetmeel) tonen juist het tegenovergestelde aan. Een maisgewas als bijvoorbeeld GENIALIS met als doel deze te dorsen voor de korrel, is dezelfde GENIALIS die op een ander perceel juist als silomaïs wordt geoogst. Er zijn er die anders doen geloven, maar zo duidelijk is het!